سنگهاي گرانيت و کاني هاي تشکيل دهنده گرانيت
سنگهاي گرانيت از معمول ‌ترين سنگهاي ( پلوتونيک
) در نواحي قاره‌اي هستند و مهمترين و عظيم ترين و بزرگترين باتوليتهاي جهان را نيز
همين سنگها تشکيل مي‌دهند.
ميتوان گفت که اغلب اين سنگها فلسيک هستند. اغلب
سنگهاي گرانيتوييد به صورت مذابهاي پوسته‌اي تشکيل شده‌اند.
شناخت کاني ها و نامگذاري
آنها:
ميتوان گفت که بيشتر از20 درصد مقدار کانيهاي فلسيک در تمام سنگهاي گرانيتي
،سنگ کوارتز است. اغلب سنگهاي گرانيتي ، ساب
سولووس هستند. براي همين در اين سنگها( فلدسپات
غني از پتاسيم ارتوکلاز يا ميکروکلين) و پلاژيوکلاز ، به گونه بلورهاي جداگانه و مجزا
تظاهر مي‌کنند.
معمولا در شرايط فشار پايين ،همرشديهاي گرانوفير گسترش مي‌يابند و اين سنگها
راسنگهاي گرانوفير مي‌نامند.
معمولا در طبيعت به‌همراه کانيهاي فلسيک ، هورنبلند
، بيوتيت و موسکويت نيزموجود بوده . در طبيعت
به صورت معمول کانيهاي فرعي موجود درسنگهاي
گرانيت شامل برآپاتيت ، زيرکن آلانيت ، مونازيت
، تورمالين ، تيتانيت ، توپاز و اکسيدهاي اپاک آهن – تيتانيم ميباشند.
دسته‌بندي گرانيتوييدها
بر مبناي مواد تشکيل‌دهنده:
-سنگهاي گرانيتوييد
از نوع I:
سنگهاي گرانيتوييدنوعIاز ذوب سنگهاي آذريندر زير پوسته يا رسوبات کامل نشده و نابالغ حاصل
از سنگهاي آذرين حاصل مي‌شوند و داراي مقدارK/Na پايين ، Ca بالا وداراي حالت اکسيداسيوني قوي مي‌باشند.
کاني هايآنها شامل هورنبلند ، تيتانيت ، پيوتيت قرمز يا قهوه‌اي و يا سبز ، احتمالا
آلانيت و مانتيت و در بعضي مواقعهمراه با
ايلمنيت است.
-سنگهاي گرانيتوييد
ازنوع S :
سنگهاي گرانيتوييدنوعSاز مواد رسوبي که در اين سنگها هست
نسبت K/Na بالا ،نسبت کلسيم و سديم پايين ، و نسبت آلومينيوم بالا و حالت اکسيداسيوني ضعيف است،
حاصل شده‌اند.
براي همين اين سنگها حاوي بيوتيت قرمز - قهوه‌اي
، مونازيت به جاي تيتانيت ، موسکويت ، آلانيت احتمالا کرديريت و گارنت و ايلمنيت هستند.
در اين سنگها ويژگي‌ پر آلومين بودن اين سنگهاقوي بوده که سيليمانيت يا آندالوزيت وجود داشته‌باشد
و احتمالا گزنوليت‌هاي پليتي و توپاز و تورمالين نيز يافت مي‌شوند.
-سنگهاي گرانيتوييد
از نوع A :
سنگهاي گرانيتوييدنوعA سنگهايي هستند که از Zr ، F ، Na+K
غني‌اند و بالعکس از لحاظ Al و Ca فقيرند و همچنين
نسبتبسيار زياد و بالايي از Fe/Mg دارند.
کاني هايآنها شامل ميکاهاي غني از آهن ، پيروکسنها ،آمفيبولها و در انواع کانيهاي پرآلکالن
، آمفيبولهاي آلکالن مشخصه آنهاست.
ميتوان از ديگر مشخصات عمومي سنگهاي گرانيتوييدنوعA به همرشدي گرانوفيري ، وجود فلوئوريت و نيز فراواني کانيهاي
زيرکونيم‌دار اشاره کرد.
دانشمندان و زمين شناسان بر اين باورند که نحوه
تشکيل اين سنگهابه ذوب سرزمينهاي گرانوليتي
که قبلا تحت تاثير ذوب بخشي قرار گرفته‌اندنسبت مي‌دهند. در يقين منشاتشکيل گرانيتوييدهاي
نوع -A ، منشا فلوئور
موضوع بسيار مهمي است.